Akdeniz Bukalemunu (Bayağı Bukalemun)

[CyBeRr 1.111]

Tanımı:

Bayağı bukalemun (Chamaeleo chamaeleon), Squamata takımının bukalemun familyasına ait bir sürüngen türüdür.

 

Özellikleri:

Boyları 30cm'e kadar ulaşabilir. Başının üst tarafında -yemenler kadar yüksek olmasada- miğfer tarzı ufak bir çıkıntı vardır.

Vücutları genellikle uzun yapılıdır. Ayakları diğer bukalemun türleri gibi parmakların ikisi bir, üçü bir arada birleştiği için yürümeden çok tutunmaya yöneliklerdir.

 

Gözleri teleskop şeklinde, ortası delik tek göz kapağı vardır. Her göz aynı anda değişik yerlere bakabilir. Kuyrukları sarılıcı tiptedir. Renklerini değiştirebilirler.Hızlı renk değiştirebilen bu kertenkeleler olarak bilinirler. Bundan dolayı belirgin bir renkleri yok. Renklerini bulundukları ortama göre, ışık ve sıcaklığın durumuna göre ya da çiftleşme zamanlarında kur yapmak için değiştirebilirler. Hızlı renk değiştirme özelliği, derilerinde bulunan melanin denilen boya maddesi sayesinde. Bu boya maddesi melanafor denilen hücrelerden yukarda belirttiğimiz nedenlerden dolayı hücre içinde bir araya toplanırsa renk açılır, dağılırsa renk koyulaşır. Sırt zemini üzerinde daha koyu tonlarda leke yahut şeritler bulunur. Karın altında anüse kadar uzanan sarımsı çizgi renk değişimine uğramaz. Kış uykusuna yatmazlar ama hareketleri çok yavaşlar.

 

Yaşam alanları ve avlanma:

Ağaçlarda yaşar. Yakalayıcı ayakları ve sarılıcı kuyruk ile dallara sıkıcı tutunur ve ağır fakat rahat hareket eder. Ortama uygun renk değiştirdiğinden, bulunduğu bitki üzerinde fark edilmesi zordur. Durduğu yerde dilini 10cm kadar ileriye fırlatarak avlarını yaklar. Besinlerini böcek türleri teşkil eder. Dilin böceği yakalayıp geri çekmesi 0.1 sn kadar sürer.Dilleri ağız içinde özel bir yerde kat kat kıvrılmış biçimde durur ve uçları yapışkandır. Deniz seviyesinden 700 m yüksekliklerde görülür

 

Üreme:

Çiftleşme yazın ortalarında başlar. Sonbaharda yumurtlamaya başlayan dişiler bir defada 6-40 kadar yumurta bırakabilirler. Yumurtalarını yumuşak toprak açtıkları 10 cm derinliğindeki çukurlara bırakırlar.

 

Hobi de Akdeniz Bukalemunu:

Akdeniz bukalemunları hobide pek bulunmamaktadır. Bunun sebebi çok fazla renk çeşitliliği olmamasıdır. Fakat Ülkemizde bulunan Akdeniz bukalemunları doğadan toplanıp bilinçsiz hobici!!'ler tarafından beslenmeye çalışılıyor. Hatta bazı satış sitelerinde doğadan toplanıp fahiş fiyatlara satılmaya da çalışılıyor çoğu zaman. Lütfen bu konuda biraz bilinçli davranalım. Böyle ilanlar gördüğümüzde ya satan kişiyi uyaralım ya da ilanı şikayet ederek en azından bu konuda haberi olmayan vatandaşlarımızın bu canlıları almasını engellemiş oluruz.

 

Bukalemunların en büyük düşmanı strestir. Stresli olmasını da renklerinden kolaylıkla anlayabiliriz. Eğer koyu renk ve tonlarındaysa o bukalemun bir sebebe bağlı olarak strese girmiştir. Bu şekilde bir canlı genellikle esaret altında yem yemez su içmez. Buna bağlı olarak da bir süre sonra ne yazık ki ölür.

 

Bazı petshoplar da bu suça ortaklık edip hamile canlıları bile satmaktadırlar. Bu durum ile bir çok kez karşılaştım ve bana ulaşan bir çok insan oldu "Akdeniz Bukalemunu buldum ne yapmalıyım?" diye. Bu durumda yapılabilecek en güzel şey çok kötü haldeyse en fazla bir kaç gün misafir edip su içmesini, yem yemesini sağlayabilirsek, kendisini toparladığında doğaya salmaktır. Belli bir yetişkinliğe gelmiş bukalemun o zamandan sonra küçük bir teraryumda yaşayamaz. Eğer ki yem yedi ve stres belirtisi göstermiyorsa o zaman teraryumunu en iyi şekilde kurarak bakmalıyız. Ama yine de tavsiyem doğaya bırakılmasından yanadır.

Bu konuda ne kadar kişi bilinçlenir ise o kadar iyi olacağını düşünüyorum.

 

Dağılımı:

İspanya, Yunanistan, Kıbrıs, Malta, Portekiz, Türkiye

Ürdün, Tunus, Mısır, İsrail, Irak, İran, Suudi Arabistan, Lübnan

Fas Cezayir, Tunus, Libya

 

Türkiye'de yayılışı:

Türkiye`de kuzeyde İzmir`den güneye doğru Ege sahilleri ile bütün Akdeniz sahil bölgesinsinde yayılmıştır.

 

Fotoğraflar: